İş hayatına atılmak isteyen yeni mezunların karşılarına çıkan bazı kavramlar var. En tipik örneği de beyaz yakalı ve mavi yakalı tanımları. Bunların bir kıyafet tercihi olmadığı çok açık. Bir organizasyon yapısı içerisinde beyazı ve maviyi birbirinden ayıran niteliklerin neleri kapsadığını bilmek gerekir. Böylece hangi rengin sizin için daha tercih edilebilir pozisyonlardan oluştuğu anlaşılabilir.
Beyaz Yakalı: Zihin Gücü
Bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle beraber organizasyon yapıları da bir hayli değişti. Artık işyerlerinde veri toplayan, toplanılan verileri işleyen, şirket stratejisine katkı sunacak raporlar hazırlayan ve bunları başarılı şekilde sunabilen personel profiline de ihtiyaç var. İşte beyaz yakalı kişiler, bilgi ve iletişim teknolojilerinden en çok yararlanan çalışanı ifade eder. Bunlar, daha çok masa başından iş yapar ve zihinsel efora dayalı bir iş tanımları vardır. Organizasyondaki yönetim takımından tutun da, AR-GE birimlerindeki elemanlara, kalite ve stok kontrol bölümündeki çalışanlara, proje ve ürün geliştirme departmanındaki personele kadar geniş bir havuzu beyaz yakalı çalışanlar tamamlar.
Beyaz Yaka ve Mavi Yaka Arasındaki Farklar
Beyaz yaka ile mavi yaka arasındaki ayırt edici vasıflara geçmeden önce konuyu daha iyi anlamak için şöyle bir giriş yapılabilir: Mavi yaka elemanları, bedensel güce dayalı işlerde çalışır. Bunlar, gündelikçi veya sözleşme karşılığında ücret alan çalışanlar olabilir. Tezgâh başındaki eleman ve sahadaki personel mavi yakalıdır.
Şu bilginin de bilinmesi gerekir. Mavi ve beyaz yaka ayrımı iş kanunu, yönetmelik veya mevzuatla sınırları çizilen kavramları ifade etmez. Tamamen kurumsal sisteme sahip organizasyonların kendi yapılarına göre oluşturulan bir sınıflandırmadır.
Farklar…
- Beyaz yakaya sahip kişiler ofis çalışanıdır. Mavi yaka ise, işçilerden oluşur.
- Beyaz yaka, genellikle bedensel efor sarf edilecek iş tanımlarına sahip değildir. Mavi yaka ise, hem beden hem de zihinsel efor sarf eder.
- Mavi yaka mesaisinin önemli bir bölümünü ayakta geçirir. Beyaz yaka ise, daha çok oturarak çalışır ve mesaisini tamamlar.
- Beyaz yaka çalışanı müşterilerle iletişim halinde olacağı için giyim ve kıyafetine daha çok dikkat etmesi gerekir. Mavi yakalılar için ise böyle bir durum söz konusu değildir. Üniforma veya kendi tercih ettiği kıyafetlerle çalışabilir.
- Çalışma saatleri de İş Kanunu’nda belirlendiği şekilde her çalışan için aynıdır. Haftalık 45 saattir ve mesai dahil çalışma süresi 66 saatten fazla olamaz.
Neden Beyaz ve Mavi?
Beyaz ve mavi yaka ayrımda özellikle bu iki rengin neden tercih edildiğine dair bir fikir var. Ancak ortaya atılan fikrin mavi beyaz ayrımına gerçekten bir etkisi olup olmadığını kesin bilen biri yok. Ama ortaya atılan fikir çok ikna edici ve bu nedenle paylaşalım: Mavi yakalı çalışanlar daha çok fabrika ve üretim sahası elemanlarından oluşur. Dolayısıyla üzerlerinin kirlenme ihtimali fazladır ve bu nedenle üniforma rengi olan mavinin “mavi yaka” olarak da kullanılması uygun görülmüştür. Beyaz yaka çalışanları da daha çok ofis ortamındadır. Hijyenik koşullar elverişli olduğu için de “beyaz yaka” tabiri tercih edilmiştir.
Sonuç olarak şu ifade edilebilir: şirket şema ve organizasyon yapılarının her geçen zaman gelişim gösterdiği çok açık. Bu gelişimin personel vasıf ve profili üzerinde de etkisi var. Şirketler, profesyonel kimliklerini ön plana çıkarmak, marka imaj ve prestijini artırmak için sahip oldukları çalışan profilini ilan etme yolunu seçerler. Bu da, bir şirket için haklı bir gurur.
Dört duvar arasına sıkışan, bilgisayarla yaşayan, e-postalar ile boğuşan beyaz yakalıların dünyası.
