Kadın girişimcilerin iş dünyasındaki payı sadece Türkiye’de değil dünyada da hala istenen düzeyde olmamakla beraber her geçen yıl artarak devam ediyor. Bu artış dünyada belirli bir ivmeye sahip olmasına rağmen ülkemizde dalgalı bir seyir izlemektedir. Bunun ana sebepleri arasında da dalgalı ekonomi, kararlı olarak yürütülmeyen istihdam politikaları ve yetersiz teşvik bulunuyor. Tüm bu sebepler kadın girişimcileri iş dünyasındaki rolünün artmasının önünde engel teşkil ediyor.
Son yıllarda start-upların ülkemizde ve dünyada yaygınlaşması, daha düşük bütçelerle kurulabilen iş modellerinin toplumun her kesimine nüfuz etmesi gibi sebepler girişimci kadınların işini kolaylaştırıyor. Ancak yine de kadının iş dünyasındaki yerinin daha iyi idrak edilmesi için herkese görevler düşüyor. Biz de Beyaz Yakarış olarak kadın girişimcilerin işlerini kolaylaştıracak bazı tavsiyelerle bu harekete katkıda bulunmak istedik.
Türkiye’de Kadın Girişimciler
Geçtiğimiz yıllarda kadın girişimcilerin toplam girişimciler içerisindeki dağılımına baktığımızda dalgalı bir seyir görebiliyoruz. Bu dalgalı seyir çoğunlukla yukarıda bahsetmiş olduğumuz ekonomik ve politik sebeplerden kaynaklanıyor. 2016, 2017 ve 2018 verilerine baktığımızda kadın girişimcilerin oranında ciddi bir artış olduğunu görebiliyoruz. Özellikle ekonominin kötü yönde seyrettiği ve pek çok firmanın battığı veya batmanın eşiğine geldiği bu dönemde kadın girişimci yüzdesinin ivmeli bir şekilde artması kadın girişimciliği konusunda umut vadediyor. Bu veriler ışığında arkası çok dolu olmamakla beraber, kadın girişimcilerin erkek girişimcilere kıyasla çok daha ayakları yere sağlam basan girişimler kurduklarını söyleyebiliriz. Ancak yine de bu çıkarımı desteklemek için çok daha fazla rakama sahip olmak gerektiğini de tekrardan belirtelim.
Dünyada Kadın Girişimciler
Küresel olarak, dünyanın dört bir yanından 40 ekonomiyi izleyen Global Entrepreneurship Monitor’e (GEM) göre, kadınlar arasında girişimci sayısı yüzde 13 artarken, erkek girişimci sayısı sadece %5 arttı. Ayrıca, her sene kurulan girişimlerde cinsiyet eşitliği sağlanarak kadınların da erkeklerle aynı sayıda girişim kurması sağlanırsa, GSMH (Gayri Safi Millî Hasıla)’nın 2025 yılına kadar 28 trilyon dolar artacağı tahmin ediliyor.
Dünyada ve Türkiye’de kadın girişimcilerin sayısının o kadar da hızlı artmamasının ortak bir sebebi de genç kadın girişimcilere rol model olacak kadın yöneticilerin çok da fazla olmamasıdır. Hal böyle olunca kadın girişimci sayısını artırmanın yolu da şirket içerisinde kadın yöneticilerin sayısının artırılmasından geçiyor. İş yerinde cinsiyet eşitliği konusunda da atılacak olan her adım dolaylı yoldan kadın girişimci sayısının artmasına katkı sağlayacaktır.
1. Başarısızlıktan korkmayın.
İş dünyasında kadın olmak özellikle de ülkemizde pek çok eşitsizlikle karşılaşacağınız çetrefilli bir yoldur. Bu yolda başarısızlıklarla karşılaşmak ise işin tuzu biberidir. Bu başarısızlıklar sizi daha zor koşullara hazırlayan eğitimler gibi düşünülmelidir. Siz irili ufaklı tüm bu başarısızlıkların ardından hala ilk günkü tutkuyla işinizi yapmaya devam ederseniz başarı da o kadar kaçınılmaz olacaktır.
Başarısız olduğunuzda, başarılı olan insanların da geçmiş işlerinde defalarca kez başarısız olarak bu noktalara geldiğini aklınızdan çıkarmayın. Her seferinde başarısızlıklarınızdan ders çıkarmayı ve yeni hedeflerle doğru yola koyulmayı ihmal etmeyin. George Burns’ün bu konu hakkında söylemiş olduğu şu sözü de aklınızın bir yerine not edin;
“Sevdiğiniz bir şeyde başarısız olmak, sevmediğiniz bir şeyde başarılı olmaktan daha iyidir.”
2. Geri bildirim alın.
Yaptığınız / yapacağınız iş ne olursa olsun doğru kişilerden geri bildirim almak başarılı bir iş modeli için kritiktir. Aklınızda bir iş modeli var ise işe koyulmadan ilk yapmanız gereken şey örnek bir müşteri kitlesi bularak onlardan fikir almak olmalıdır. Bu kitlenin düşündüğünüz iş modeli hakkındaki fikirlerini dinlemeli ve gerekli görmeniz halinde iş modelinde düzenlemeler yapmalısınız. Ek olarak benzeri iş modellerini bilen kişilerden tavsiyeler almak ve onların bu iş modeli hakkındaki fikirlerini dinlemek de size fayda sağlayacaktır. İş modelinizi başlattıktan sonra ilk müşterilerinizin deneyimlerini, ürün veya servis ile ilgili geri dönüşlerini dinlemeyi ihmal etmemelisiniz.
İşinizin hangi aşamasında olduğunuzdan bağımsız olarak alacağınız geri dönüşleri doğru bir filtreden geçirmelisiniz. Yapılan geri dönüşleri ön yargısız bir şekilde dinlemeye ve her gelen geri dönüşün mantığını irdelemeye çalışmalısınız. Gelen geri bildirimleri doğru şekilde inceler ve doğru dersleri çıkarırsanız müşteri ve hizmet / ürün arasında kusursuz bir bağ kurabilir, başarılı bir iş modelinin en önemli koşulunu sağlamış olursunuz.
3. Öğrenmeyi hiç bırakmayın.
Yazının başında kadın girişimciler için işlerin daha zor olduğundan bahsetmiştik. Ancak bu zorluk aşılması imkansız olan bir engel değil. Bu zorluğu aşmak için de yapmanız gereken ne aşamada olursanız olun öğrenmeyi hiç bırakmamaktan geçiyor. İlgi alanlarınız hatta ilgi alanlarınız dışındaki konular hakkında bile sürekli olarak okumalı, eğitimlere katılmalı ve videolar izlemelisiniz. Örneğin, dijital pazarlama kökenli bir beyaz yakalısınız ve bir e-ticaret sitesi kurarak satış yapacağınız bir iş modeliniz var. Böyle bir iş modeli için sadece dijital pazarlama bilmek ve diğer tüm alanları başka kişilere devretmek başarılı olmak için yeterli olmayacaktır. Teşvikler, büyüme stratejileri, yazılım, SEO, muhasebe, sözleşmeler, ödeme yöntemleri ve daha pek çok konu hakkında okumak ve az da olsa bilgi sahibi olmak hem sizin kısa vadede ihtiyaçlarınızı çözmenize hem de uzun vadede bu konuların uzmanı olan en doğru kişileri işe almanıza katkı sağlayacaktır.
4. İşinizin uzmanı olun.
Müşterilerinize bir hizmet veya ürün satıyorsanız, alacakları bu hizmetin / ürünün alanında uzman bir marka tarafından onlara sunulduğunu bilmelerini sağlayın. Alanınızda uzmanlığınızı müşterilerinize göstermek için sitenizde bir blog oluşturabilir, Youtube üzerinde kanal açarak eğitici videolar çekebilir veya herkes tarafından bilinen müşterilerinizi referans olarak sitenize koyabilirsiniz. Eğer offline bir iş yapıyor veya yapmayı planlıyorsanız el ilanı, afiş ve broşür gibi baskılı materyallerle müşterilerinize yaptığınız işi ve uzmanlığınızı anlatmayı deneyebilirsiniz.
5. İhtiyaçlarınızı istemekten çekinmeyin.
Bir iş kurarken sermaye, iş bilgisi, teknik ihtiyaçlar gibi pek çok farklı konuda destek ihtiyacınız olacaktır. Bu ihtiyaçlarınız için bulabildiğiniz tüm kaynakları kullanmaktan çekinmeyin. Sermaye bu ihtiyaçlardan en zoru gibi gözükse de emin olun ileride en önemli olan ihtiyacın bir işin nasıl yapılacağının bilgisi olduğunu göreceksiniz. Bu nedenle daha önce aynı süreçlerden geçmiş, başarılı veya başarısız olmuş herkesten yardım isteyin. Onların tecrübelerini dinleyin, dersler çıkarın ve ayakları yere sağlam basan bir iş planı oluşturun.
6. Etrafınızdan gelen negatif seslere kulağınızı tıkayın.
Bir girişimcinin geri bildirim alırken en çok karşılaştığı durumlardan birisi de dayanaksız negatif yorumlardır. Bir de üstüne kadın girişimci iseniz gelecek olan bu negatif yorumların sayısı bi’ hayli fazla olacaktır. Siz siz olun etraftan gelecek bu dayanaksız negatif yorumlara kulağınızı tıkamayı ihmal etmeyin. Bu insanlar sizin yıllardan beri aklınızda getirdiğiniz ve sonunda kozasından bu fikri asla sizin gördüğünüz gibi göremeyecekler. O nedenle, siz fikrinize sarılın ama bunu yaparken de fikrinize aşık olmayın. Gelen geri bildirimleri mantık filtresinden geçirerek fikrinizi modifiye edin ancak dayanaksız negatif yorumlarla fikrinizi çöpe atmayın.
7. Faydalı bağlantılar kurun.
Eğer başarılı bir iş kurmak istiyorsanız bunu yalnız başınıza yapamazsınız. Günümüz rekabetçi iş dünyasında güçlü bir oyuncu olmak istiyorsanız iyi bir ekibe sahip olmalısınız. İyi bir ekip kurabilmek için de yaptığı işi en iyi şekilde yapan bağlantılarınız olmalıdır. Bu bağlantıları kurmak için etkinliklere katılabilir, vizyonunuzu bu insanlarla paylaşarak onları yanınıza çekebilirsiniz. Ekibinizi oluştururken daha önce birlikte çalıştığınız ve iş yapış şeklini beğendiğiniz kişilerden de faydalanabilirsiniz. Bu bağlantıları ekibinizi oluşturmak dışında, tedarikçi veya müşteri olarak da kullanabileceğinizi aklınızın bir kenarında tutun.
8. Büyük hayaller kurun.
Yüzyıllardır süregelen erkek egemen toplumun bir yan etkisi olarak pek çok kadın kendi potansiyellerinin farkında olmuyor. Siz iş yaparken bu hataya düşmeyin ve büyük hayaller kurun. Eğer siz kurduğunuz hayalin ulaşılabilir olduğuna inanıyorsanız, bunun üzerine kimsenin söyleyecek sözü olamaz. Toplumun size yıllardır dayattığı her şeyin aksine büyük hayaller kurmayı ve bu hayallere inanmayı asla bırakmayın.
9. Kendinize ilham alacağınız bir mentör bulun.
Yazının birkaç yerinde bahsettiğimiz gibi başarıya giden yol hiç de kolay bir yol değil. Hal böyle olunca sürekli olarak motive olmak ve engeller karşısında yılmadan yola devam etmek zor olabilir. Böyle durumlarda daha önce bu yollardan geçmiş ve size gideceğiniz yönde yol gösterebilecek bir mentör işinizi fazlasıyla kolaylaştıracaktır. İşle alakalı her çıkmaza girdiğiniz, her motivasyon düşüklüğünüzde sizi ayağa kaldıracak ve motive edecek bir mentör aramaya şimdiden başlamanızda fayda var.
10. Kendinize inanın.
Her şey hayal kurmanızla ve o fikre inanmanızla başlar ama asıl başarı kendinize karşı duyacağınız koşulsuz bir güvenle gelir. Tüm zorlukları aşacağınıza ve başarılı olacağınıza dair kendinize güvenmeyi hiç bırakmayın. Çoğunlukla işe başlarken kendinize duyduğunuz o güven zamanla azalır ve işte tam da bu sebepten ötürü pek çok girişimci daha işin ilk yılında başarısızlıkla karşılaşır. Eğer başarılı olmak istiyorsanız kendinize olan güveninizi kaybetmemeli ve kendinizi sürekli motive tutmalısınız. Yaptığınız iş başarısız olabilir, çok para hatta daha da önemlisi çok zaman kaybedebilirsiniz ama kendinize güveninizi koruyabilirseniz bir sonraki girişiminizde eliniz de başarma ihtimalinizde daha kuvvetli olur.
Bu yazıda dilimiz döndüğünce kadın girişimciler için yolu aydınlatmaya gayret ettik. Umarız biz de Beyaz Yakarış olarak kadın girişimcilerin başarılı olmaları adına verilen bu mücadeleye az da olsa katkıda bulunmuşuzdur. Yazı hakkındaki yorumlarınızı bizimle paylaşmayı ve yazıyı girişimci olmak isteyen diğer arkadaşlarınızla paylaşmayı ihmal etmeyin. Sağlıcakla kalın.
Merhabalar, ben Hakan Sancak. Yaklaşık 7 yıldır pazarlama alanında çalışıyorum. Tam zamanlı olarak içerisinde yer aldığım markaların yanı sıra pek çok firmaya da freelance destek verdim. Şu anda kendi kurduğum ve yazılım, pazarlama alanlarında hizmet veren Byte ile macerama devam ediyorum. Bugüne kadarki deneyimlerimden pek çok şey öğrendim, öğrenmeye de devam ediyorum. Fırsat buldukça bu deneyimlerimi insanlara aktarmaya, elimden geldikçe karanlık yollara ışık tutmaya çalışıyorum.
